LAVMAN
Lavman için gerekenler;
1) Lavman torbası
2) Lavman tipinin belirlenmesi
3) Kayganlaştıcı jel veya krem
4) 20-22 numaralı boşaltıcı sonda veya 22-24 numaralı 30 ml balonu olan foley sonda
Lavman olarak kullanan değişik sıvılar vardır. Bunların bir kısmı eczanelerden hazır olarak satın alınabilir veya evde su ve tuz karıştırılarak hazırlanır.
Fosfat içerikli lavman (Fleet) en sık bilinen ve eczanelerde hazır olarak bulunabilen bir lavman türüdür. Tek başına tuzlu su (İzotonik serum) lavmanları da aynı etkinliği sağlar ve bazı aileler tarafından daha ucuz olduğu ve kolay hazırlandığı için tercih edilir. Bazen çocukta Fleet lavmanla kramp tarzı karın ağrısı oluşurken tuzlu suyla bu yakınmanın olmadığı görülür. Sekiz yaşın üstünde veya 30 kilogramdan fazla olan çocuklara günde bir kere olmak üzere erişkin tipi fosfat içerikli lavman kullanabilir. 3 ve 8 yaş arasında veya 15-30 kilogram arasındaki çocuklara günde bir kere çocuk tipi fosfat içerikli lavman verilebilir. Vücudda fosfat birikimine neden olabileceğinden
çocuklara günde bir defadan fazla fosfat içeren lavmanlar uygulanmamalıdır. Böbrek fonksiyonlarında bozukluk olan çocuklarda Fleet lavman dikkatli biçimde kullanılmalıdır.
Uygun biçimde fosfat içerikli lavman kullanımı, kalın barsağın çalışmasına yol açarak 24 saat boyunca tamamen temiz kalmasını sağlar. Ayakta düz karın grafisinden veya çocuğun dışkı kaçırmasının devam etmesinden anlaşılacağı gibi eğer lavman uygulaması kalın barsağı temizlemede yetersiz kalmışsa, o zaman daha etkin bir tedaviye geçilir ve fosfat içerikli lavmana tuzlu su da eklenir. Tuzlu su eklenmesine rağmen hala tedavi yetersiz kalıyorsa foley sonda yardımıyla kalın barsak yıkaması şeklinde bir uygulamaya geçilir (bkz. Foley sonda ile lavman). Aşağıdaki tablo evde tuzlu suyla lavman yapmak için gerekli olan oranları göstermektedir:
| Vücud ağırlığı | Su (litre) | Tuz (tatlı kaşığı) |
| < 20 kg | 0.5 | 1.5 |
| 20-40 kg | 1 | 3 |
| > 40 kg | 1.5 | 4.5 |
Daha önce belirtildiği gibi BEP, kişiye özel olarak planlanır ve sürekli bir işlemdir, uygun lavman miktarını bulmak için “sihirli bir formül” yoktur. Bu nedenle kalın barsağı yavaş çalışan çocuklara verilmesi gereken tuzlu su miktarının, kalın barsağı hızlı çalışan ve boşalan çocuklara kıyasla daha yüksek miktarda olması gerekir.
Lavman sıvısındaki tuz miktarı her çocuk için farklıdır: fazla miktardaki tuz karın ağrısı yapabilir.
“Doğru” tuzlu su lavmanı, çocuğun kalın barsağındaki dışkıyı boşaltan ve ertesi gün boyunca dışkı kaçırmadan kalmasını sağlayandır. Bu ancak deneme-yanılma ve önceki hatalar değerlendirilerek elde edilebilir.
Lavman sıvısı, karın ağrısını azaltmak için vücud ısısında olmalıdır. Bu program oldukça kişisel olduğu için, aile ve çocuk lavmanın etkin olup olmadığını anlamak için lavman sonrasında dışkı miktarı ve şeklini değerlendirmeyi öğrenmelidir. Belli bir süre sonra aileler ne zaman lavmanın etkin olmadığını ve ne zaman tuzlu suyla birlikte yapılması gerektiğini bileceklerdir. Fitil cinsi ilaçlar sadece arada sırada tam olarak kalın barsağın çalışmasını uyarır.
LAVMAN UYGULAMASI
a) Gerekli olan tüm malzemeyi hazırlayın
b) Çocuğa uygun duruşu verin (bkz. duruş verme bölümü)
c) Sondanın ucuna kayganlaştırıcı jel sürün
d) Kibar bir şekilde sondayı anüsten içeriye sokup mümkün olduğunca ilerletin. Sondalar bükülebilir yapıda olduğu için kalın barsak içinde yönlendirilebilir. Sonda ilerletilirken bir direnç ile karşılaşılırsa sondanın içinden az miktarda sıvı verilerek ilerlemeye engel olan dışkı yerinden oynatılır ve tekrar sonda ilerletilebilir. Bazen bu işlem sırasında sondanın içeride katlanması nedeniyle dışarıya sızıntı olabilir.
e) Sondanın ucunu lavman torbasına bağlayın
f) Lavman sıvısını vermeye başlayın. Torba ne kadar yukarıda olursa lavman sıvısı o kadar hızlı, ne kadar aşağıda olursa o kadar yavaş akacaktır. Lavman sıvısı yaklaşık 5-10 dk içerisinde verilmelidir, eğer bu sırada karın ağrısı olursa torba aşağıya indirilerek akış hızı yavaşlatılmalıdır.
g) Lavman sıvısı verildikten sonra sondayı çıkarın. Bu sırada mümkünse heriki kalçayı yanlardan bastırıp sıkıştırın, böylece sıvının en az 5 dk içeride kalmasına çalışın.
h) İşlem bittikten sonra en iyi sonucu elde edebilnek için çocuktan tuvalette yaklaşık 30-45 dk oturmasını isteyin. Tuvalete bakarak lavmanın sonucunu kontrol edin. Eğer dışkı çok az veya yoksa bunu not edin. Bu durumda farklı tipte veya daha fazla miktarda lavman uygulanması gerekmektedir.
FOLEY SONDA İLE LAVMAN Normal sondalar kullanılırken lavman sıvısında sızıntı olursa foley sonda kullanılmalıdır.
Amaç, foley sondanın balonunu şişirerek tıkaç gibi kullanmak ve sızıntıyı önlmektir.
a) Daha once belirtildiği gibi lavmanı hazırlayın.
b) Kayganlaştırıcı sürülmüş 20-24 numara Foley sondayı kibarca anüsten içeri yerleştirin.
c) 20ml’ lik bir enjektörün içine ılık su doldurun. Enjektörü sondanın balon girişine yerleştirerek suyun 15ml’ si ile balonu şişirin ve sondayı dışarı doğru çekin. Eğer sonda dışarı çıkacak gibi olursa balon içine geride kalan 5ml suyu da verin, tekrar dışarı çıkıp çıkmadığını kontrol edin. Gerekirse balon içine 30ml kadar su verilebilir. Sakın balonu tam anüs hizasında şişirmeyin ya da sondayı 10cm’ den daha fazla ilerletmeyin.
d) Sızıntıyı önlemek amacıyla sondayı gergin bir şekilde tutarken lavman sıvısını göndermeye başlayın.
e) Lavman sıvısı verildikten sonra sondayı tıkayarak ucunu torbadan ayırın. Foley sondayı bir süre gergin şekilde tutmaya devam edin, böylece sıvının içeride bir süre daha kalmasını sağlayın.
f) Süre dolduktan sonra çocuğu tuvalete oturtun ve bu sırada balonu indirerek sondayı dışarı çıkarın. Yukarıda belirtildiği şekilde devam edin ve lavman sonucunun kontrolünü yapın.
Lavmanın doğru şekilde yapıldığından emin olmak için, ilk lavman ailenin yanında hemşire veya doktor tarafından uygulanmalıdır. Böylece ailenin; teknik, çocuğun duruşu veya sıvı miktarı hakkındaki soruları açıklığa kavuşturulur.
Kaynak:
http://www.armtr.org/
Yanıt: 9 -
Gösterim: 2356 - 
tahanergiz